Waar komt de Nederlandse vlag vandaan? De oorsprong van deze iconische vlag ligt bij de oranje-wit-blauwe Prinsenvlag die de Nederlandse vloot tijdens de opstand tegen de Spanjaarden gebruikte. Het verzet, dat uiteindelijk tot de Tachtigjarige Oorlog veroorzaakte, werd geleid door Willem van Oranje. Deze variant van de vlag werd tot het einde van die oorlog gebruikt. Daarna werd hij vervangen door de rood-wit-blauwe Statenvlag, die lijkt op de vlag die vandaag de dag wordt gebruikt. De huidige nationale vlag werd in 1937 geïntroduceerd. Koningin Wilhelmina tekende toen het Koninklijk besluit dat de kleuren van de vlag rood, wit en blauw zijn. Het verschil met de Statenvlag is dat het blauw dieper is en het rood helderder is.
Waarom rood, wit en blauw?
De kleuren van de Nederlandse vlag vinden hun oorsprong bij Willem van Oranje. Hij koos oranje, wit en blauwe livreikleuren die verwezen naar het Huis Oranje en het graafschap Nassau. Tijdens de slag om Leiden in 1574 droeg de Nederlandse soldaten deze kleuren. Dit is vermoedelijk de reden dat de kleuren populair werden. In de hedendaagse vlag is het oranje vlak verdwenen, maar met speciale gelegenheden dost heel Nederland zich oranje uit. Met Koningsdag kleuren hele steden en dorpen oranje. Ook de in het oranje geklede legioenen Nederlandse voetbalfans zijn tijdens internationale wedstrijden moeilijk te missen.
Waarom het oranje vlak op de vlag tegen het einde van de Tachtigjarige Oorlog veranderd werd naar rood weet niemand, al zijn er veel theorieën in de omloop. Veel geschiedkundigen geloven dat het komt door een verdrag dat in 1654 tussen de Engelsen en de Hollanders werd gesloten. Daarin werd vastgelegd dat leden van het Huis Oranje geen Nederlands staatshoofd mochten worden. Volgens anderen is de reden veel simpeler: de oranje verf verkleurt na loop van tijd naar rood. Tot slot zijn er nog historici die denken dat de kleuren afkomstig zijn van het wapenschild van Beieren. Het Beierse Huis Wittelsbach heerste tussen 1354 en 1433 in Holland.
Wanneer wordt de vlag gehesen?
De Nederlandse vlag wappert alleen met speciale gelegenheden boven overheidsgebouwen. Tijdens belangrijke verjaardagen van het Koninklijk Huis, zoals die van Koningin Maxima (17 mei), Prinses Beatrix (31 januari), Amalia, Prinses van Oranje (7 december) en Koning Willem Alexander (27 april, of 28 april als zijn verjaardag op een zondag valt), wordt de vlag met een oranje wimpel gehesen.
Andere officiele dagen waarop de vlag uitgehangen wordt zijn Dodenherdenking (4 mei, de vlag hangt dan halfstok), Bevrijdingsdag (5 mei), Veteranendag (de laatste zaterdag van juni), het officiele einde van de Tweede Wereldoorlog (15 augustus) en Koninkrijksdag (15 december). In Den Haag worden ook met Prinsjesdag (de derde dinsdag van september) de vlaggen uit.
Inwoners van Nederland mogen altijd de vlag uithangen. Het is wel het gebruik dat de vlag ’s nachts weer gestreken wordt. Trotse ouders hangen een vlag uit met een schooltas er aan om te laten zien dat hun kind geslaagd is voor zijn of haar eindexamen. Sommige ouders laten zelfs een vlag bedrukken.